Wat is de rol van kunst in de maatschappij? En moet kunst überhaupt een ‘rol’ hebben? Die vragen houden veel mensen bezig. Muziek, literatuur, fotografie ...: kunnen ze een positief effect hebben op onze mentaliteit of ons gedrag? Scherpen ze ons kritisch denken aan? Kunnen we iets leren uit de analyse van kunstwerken, over de werking van maatschappijen, over politiek of geschiedenis bijvoorbeeld? En hoe halen we het meeste uit zulke ‘relevante’ kunstwerken?
In een mondiale context waarin maatschappijen geconfronteerd worden met ongeziene uitdagingen rond intercultureel samenleven, kunnen we ons niet veroorloven om culturele productie als studieobject links te laten liggen. Kennis van de literaire canon is bijvoorbeeld onontbeerlijk voor wie als cultuurhistorisch bewuste burger de samenleving in al haar complexiteit wil vatten. De Griekse tragedies uit de vijfde eeuw voor Christus thematiseren universele, ook vandaag nog actuele thema’s over lijden, dood, oorlog, vluchtelingen, de plaats van de mens in de maatschappij en hoe we (niet) moeten/mogen/kunnen omgaan met andere culturen en opvattingen. En de renaissanceroman Don Quichote gaat over literatuur en over de plaats ervan in een veranderende samenleving.
Kunstvormen zoals literatuur kan je beschouwen als ‘domeinen’ waar nagedacht wordt over complexe maatschappelijke processen, en waar geëxperimenteerd wordt met oplossingen en denkpistes. Je kan kunst ook zien als een per definitie maatschappelijk geëngageerde en maatschappelijk relevante vorm van cultuurproductie. Dat bewustzijn kan enkel gevoed of geconsolideerd worden als er constante aandacht is voor kunst in bijvoorbeeld het onderwijs, maar ook in gezondheidszorg, bij psychische ondersteuning enzovoort. Historische en crossculturele perspectieven bieden bovendien extra en verbredende dimensies. Die perspectieven en kennis over en inzicht in andere culturen zijn onmisbare voorwaarden om de prangende maatschappelijke uitdagingen en ethische vraagstukken op te lossen waarmee we ons vandaag geconfronteerd zien.