Het hedendaagse spanningsveld tussen rationaliteit en religie is geen modern fenomeen. Theologen, filosofen en denkers voerden eeuwenlang talloze discussies over de verhouding tussen religie en rede. In de moderne tijd ligt religie meer onder vuur vanwege de ‘groeiende rationalisering’ van de samenleving. De moderne maatschappij is sterker getekend door een drang naar een nieuwe menselijke vorm van ethiek, vrijheid en emancipatie dan door de – meestal metafysische, dus niet rationele – verklaring van religieuze teksten. Het is daarom belangrijk dat we de moderne en postmoderne ethische en politieke uitdagingen voor religies in de liberale maatschappij van vandaag onderzoeken.
Binnen de snel veranderende samenlevingen zullen de vragen rond de confrontatie tussen religie en moderniteit ons blijven bezighouden. Het onderzoek moet zich daarom zowel richten op gevestigde en oude religies, als op nieuwe vormen van religiositeit of spiritualiteit. Daarnaast moeten de onderzoekers nagaan hoe verschillende religieuze groepen zich tot elkaar verhouden, in het bijzonder in een migratiecontext.
De vraag naar de rol van religie in een moderne maatschappij kan beantwoord worden vanuit een interdisciplinair perspectief: religiewetenschappen, geschiedenis, filosofie, pedagogiek, psychologie, rechten en sociologie. Die disciplines kunnen talloze uiteenlopende maatschappelijke thema’s behandelen, zoals vrouwenrechten, migratie, diversiteit, conflict en radicalisme. De onderzoeksresultaten kunnen nieuwe inzichten bieden over de rol van religies in de moderne samenleving.
We moeten op zoek gaan naar diverse manieren voor samenlevingen om met religieuze kwesties om te gaan. Daarnaast is het boeiend om te kijken naar hoe religieuze betrokkenheid zich ontwikkelt in een multi-etnische samenleving en hoe religieuze interpretaties veranderen in een migratiecontext, met bijvoorbeeld aandacht voor de rol van religie in acculturatieprocessen (waarbij een groep culturele of sociale kenmerken van een andere groep overneemt). Het onderzoek moet de relaties tussen de verschillende religieuze groeperingen blootleggen in nauw verband met de rol van de overheden. Een ander interessante invalshoek focust op de invloed van het veranderende religieuze landschap op de ontwikkelingen rond het traditionele religieuze gezag in tijden van internet en sociale media.