Voor onze persoonlijke ontwikkeling is het belangrijk dat we ons verleden kennen. Vandaar dat het ontdekken van de geschiedenis van onze familie, stad, regio, ons land, ons werelddeel en onze wereld zo belangrijk is om tot een evenwichtig wereldbeeld te komen – nu meer dan ooit, met alle aandacht in het maatschappelijk debat voor identiteit. Maar ook de evolutie van het leven op aarde, de aardse en de kosmische geschiedenis maken uiteindelijk deel uit van ieders geschiedenis. Kortom: van oerknal tot mens.
13,8 miljard jaar van kosmische evolutie heeft uiteindelijk de ‘naakte aap’ tot mens gemaakt. Natuurwetenschappelijke kennis vormt dan ook een solide basis om een holistisch wereldbeeld en rijk eigenbeeld te ontwikkelen. De verwondering over de kosmische geschiedenis van onze planeet en het leven op aarde leidt bovendien tot meer respect voor onze natuurlijke leefomgeving. Ook geeft een natuurwetenschappelijke geletterdheid de nodige houvast om de complexe, globale uitdagingen van de 21ste eeuw beter in te schatten en zo een draagvlak uit te bouwen voor een toekomstgericht, geïntegreerd beleid in de transitie naar een duurzame maatschappij binnen de grenzen van onze planeet.
In Vlaanderen worden al heel wat initiatieven genomen rond STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics). Die willen vooral meer leerlingen en studenten overtuigen om een STEM-studierichting te volgen om in te spelen op de noden van de arbeidsmarkt. Een meer algemene natuurwetenschappelijke geletterdheid vergt een andere aanpak via onderwijs en wetenschapscommunicatie.
Internationaal groeit er een beweging rond Big History: alle natuurwetenschappelijke kennis over de evolutie van de kosmos, de aarde en het leven op aarde wordt geïntegreerd in één ‘historisch’ verhaal. Zo worden de drijvende krachten achter de kosmische evolutie duidelijk. Ook wordt de samenhang tussen de verschillende natuurwetenschappen geëxpliciteerd. En uiteindelijk krijgen de uitdagingen waarvoor onze maatschappij staat een ruimer perspectief. Onder andere in Nederland en de Verenigde Staten heeft Big History zijn weg gevonden naar het onderwijs. In Vlaanderen is voldoende expertise aanwezig om deze benadering te introduceren in onderwijs en wetenschapscommunicatie. Terwijl ze binnen STEM-studierichtingen eerder een kapstok biedt, vormt ze in alle andere studierichtingen een uitgelezen instrument om te bouwen aan een algemene natuurwetenschappelijke geletterdheid.