Wereldwijd gaat er veel aandacht naar het idee om andere planeten in ons zonnestelsel – met Mars voorop – te ‘koloniseren’. Het is een logische volgende stap in het vooruitgangsdenken van onze technologische beschaving; we willen alsmaar meer ontdekken en bereiken. Bovendien vrezen sommige mensen dat we noodgedwongen naar een andere planeet zullen moeten uitwijken als het hier op aarde verkeerd afloopt.
Ooit zullen we wellicht op een andere planeet wonen, maar wanneer en hoe is allerminst duidelijk. De echte uitdaging is wellicht om er een duurzaam en wereldwijd gedeeld project van te maken, en dus niet de geschiedenis van vroegere kolonisaties te herhalen.
Zowel de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA als de Europese ESA stuurt diverse robottoestellen naar Mars om er het milieu verder te exploreren. Tegelijk richten ze zich op de maan, die ze als een tussenhalte zien waar we onze technologie op punt kunnen stellen voor latere bemande missies naar Mars. Er worden ook studies gevoerd naar ‘propulsietechnieken’ die de reis naar Mars aanzienlijk korter kunnen maken, naar manieren om ruimtereizigers te beschermen tegen schadelijke kosmische straling, en naar het psychologisch welzijn van astronauten die niet direct terug naar huis kunnen. En er gebeurt heel wat onderzoek naar de ontwikkeling van zelfvoorzienende systemen om astronauten en de latere Marsbewoners van zuurstof, water en voedsel te voorzien.
De eerste kolonisten zullen waarschijnlijk in bunkers wonen. Om Mars echt leefbaar te maken, moeten we een atmosfeer creëren zoals die op aarde (‘terravorming’), en moeten we er op grote schaal gewassen kunnen telen. Dat is enkel mogelijk als er bepaalde microbiële ingrediënten in de grond zitten. Of dat allemaal realistisch is, is vooralsnog onduidelijk. Onderzoek daarnaar moet stapsgewijs gebeuren, vanuit een langetermijnvisie.
Via internationale samenwerkingen zijn Vlaamse universiteiten en onderzoekscentra betrokken bij alle aspecten van het onderzoek. De ultieme droom, naar Mars gaan, is nog veraf, maar intussen levert het onderzoek wel fundamentele inzichten op over ruimtereizen en leven in de ruimte. Die kunnen ons ook helpen om problemen hier op aarde aan te pakken.
Vooraleer we Mars ‘terraformen’ is het bovendien zinvol om na te gaan welke levensvormen er nu misschien al aanwezig zijn. Als er leven is op Mars, is het dan ethisch verantwoord om in te grijpen in de planeet?
Overigens is het een illusie dat we door uit te wijken naar Mars de overbevolking van de aarde een halt kunnen toeroepen: om de wereldbevolking op peil te houden, zouden we op dit moment elke seconde drie aardbewoners naar Mars moeten sturen.