Wat is het dominante model van tijdsbesteding in onze samenleving? De zogenaamde actieve bevolking wisselt periodes van betaalde arbeid af met vrije tijd en vakanties. Kunnen groeiende fenomenen als burn-out niet voor een deel gelinkt worden aan dat model van tijdsbesteding, vragen mensen zich af.
Door allerlei ontwikkelingen kan onze tijdsbesteding er in de toekomst wel eens heel anders uitzien. Zo kunnen robots, automatisatie en artificiële intelligentie veel werktaken geheel of gedeeltelijk overnemen. Een van de mogelijke scenario’s is dat mensen daardoor minder zullen moeten werken. Daardoor zouden werkenden meer vrije tijd krijgen die ze zinvol kunnen invullen, maar mogelijk neemt het aantal werklozen ook toe.
Ook de groeiende aandacht voor duurzaam transport zal mee bepalen hoe we werk en vrije tijd zullen invullen. Daarnaast zal de grens tussen werk en privéleven nog verder vervagen, wat ook weer gevolgen kan hebben voor ons mentaal welzijn.
Door die veranderingen moeten we grondig nadenken hoe we werk in de toekomst moeten plannen en wat we precies moeten veranderen om het voor iedereen werkbaar te houden.
Hoe verdelen mensen in een samenleving best hun tijd tussen werk en vrije tijd? Hoe houden we het werkbaar? Om deze complexe vraag te beantwoorden, moeten alle actoren (wetenschappers, beleidsmakers, werkgevers en werknemers) nauw samenwerken en overleggen.
Economen, beleidsmakers, werkgevers en psychologen moeten zich buigen over het economische en maatschappelijke aspect: hoe zal de arbeidsmarkt er in de toekomst uitzien? En hoe brengen we in die situatie economische en persoonlijke belangen in balans? Daarnaast heeft deze uitdaging ook een sociologisch en filosofisch aspect. Hoe willen we in de toekomst onze maatschappij vormgeven en wat is zinvol bezig zijn?
We kunnen de toekomst moeilijk voorspellen, maar we moeten voorbereid zijn op meer dan één scenario. Daarbij moeten we er rekening mee houden dat werkvormen veranderen (denk aan telewerk of de impact van digitalisering op sommige functieomschrijvingen) en dat we daardoor het traditionele onderscheid tussen ‘werktijd’ en ‘vrije tijd’ soms nog moeilijk kunnen maken.