De nachten van de Wetenschap

De vijf Nachten

Ook nadat alle vragen verzameld waren, bleef het belangrijk om de burger te betrekken en aan het woord te laten. Daarom nodigden we alle geïnteresseerden uit om tijdens de vijf Nachten van de Wetenschap met onderzoekers, burgers, (middenveld)organisaties en bedrijven in gesprek te gaan over de ingestuurde vragen. Het doel: meer inzicht krijgen in wat er leeft bij de bevolking. Wat maakt deze onderzoeksvragen zo relevant en belangrijk? Waarom stelt de burger deze vraag? Wat leeft er precies? Hoe kan het onderzoek hier rekening mee houden? Met wie kunnen wetenschappers dit samen onderzoeken?

Door over die vragen van gedachten te wisselen kunnen wetenschap en samenleving dichter bij elkaar komen. Wetenschappers krijgen inspiratie voor onderzoek wanneer ze horen wat mensen bezighoudt. En burgers, organisaties en bedrijven zien de relevantie van wetenschappelijk onderzoek en de mogelijkheden die het biedt.

VIJF THEMA’S

De Nachten vonden plaats in Leuven, Gent, Antwerpen, Hasselt en Kortrijk, tussen 15 en 25 oktober 2018. Er kwamen telkens tussen de vijftig en zeventig deelnemers op af: burgers, wetenschappers, vertegenwoordigers van organisaties en bedrijven die hun steentje wilden bijdragen.

Elke avond stond in het teken van een ander thema dat sterk naar voren kwam uit de ingediende vragen:

1. Worden we binnenkort allemaal met gemak 120 jaar?
2. Van de oerknal tot de mens van de toekomst: waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe?
3. Van plasticsoep tot klimaatverandering: hoe houden we de aarde leefbaar?
4. Van zelfrijdende auto’s tot slimme steden: hoe wonen, werken en verplaatsen we ons in de toekomst?
5. Migratie, hoe brengt het onze samenleving in beweging?

Twee wetenschappers gaven telkens hun kijk op het thema en het maatschappelijk belang ervan. Vervolgens bogen de deelnemers zich in groepjes over een concreet onderwerp.

Tijdens de Nachten werd niet enkel het belang besproken van de vragen die de campagne ‘Vraag voor de wetenschap’ opleverde. Ook de manier waarop die vragen onderzocht moeten worden kwam uitgebreid aan bod. Het is zonder meer duidelijk dat het onderzoek rond onze complexe wereld steeds meer interdisciplinair moet zijn en dat samenwerking tussen wetenschap en samenleving hard nodig is.

Wat leerden de nachten ons?

Hoewel de thema’s van de Nachten sterk uiteenliepen, doken enkele inzichten herhaaldelijk op:

• Wetenschap moet inzicht geven in de oorzaken en gevolgen van maatschappelijke fenomenen. We zoeken immers verklaringen voor het onbekende.
• Onderzoek moet ernaar streven om het welzijn van mensen te vergroten. Wat zijn bijvoorbeeld de negatieve gevolgen van onze manier van wonen, werken en ons verplaatsen? En hoe kunnen we die oplossen?
• Ethiek is een belangrijk gegeven bij onderzoek. Het is essentieel om vragen te stellen zoals ‘Wat is vooruitgang eigenlijk?’ of ‘Willen we een gezondheidszorg die ons allemaal langer doet leven?’
• Onderzoek moet bijdragen aan een inclusieve samenleving. Hoe kunnen we bijvoorbeeld wetenschappelijke vooruitgang voor iedereen beschikbaar en toegankelijk maken, op het vlak van geneeskunde, wonen, mobiliteit …?
• Er is meer inzicht nodig in gedragsverandering en hoe we mensen sneller kunnen aanzetten tot positief gedrag. Ook over de participatieve aanpak staken we iets op:
• De mix van wetenschappers (30 procent) en niet-wetenschappers (70 procent) zorgde voor interessante uitwisselingen die alle aanwezige partijen belangrijk vonden en apprecieerden. Negentig procent van de deelnemers geeft aan dat iedereen zijn mening kon geven en dat er goed naar elkaar werd geluisterd.
• De deelnemers gaven aan dat de avonden leerrijk waren en ze waren over het algemeen positief gestemd. De meesten zien voor zichzelf een rol weggelegd in de samenwerking tussen wetenschap, overheid en andere actoren.
• Wetenschap oefent een sterke aantrekkingskracht uit op jongere generaties. Waar op participatieve evenementen doorgaans een ouder publiek afkomt, waren er tijdens de Nachten opvallend veel jonge deelnemers: 69 procent was jonger dan 45 jaar. De meerderheid was hooggeschoold (80 procent).
• Wetenschappers én burgers moesten soms zoeken naar een taal waarin ze elkaar verstaan. Dat is niet altijd gemakkelijk, maar wel noodzakelijk wanneer mensen vanuit zeer verschillende achtergronden samen willen nadenken over complexe onderwerpen. De deelnemers gaven aan dat dat verkennen van elkaars wereld hen een rijker en dieper inzicht gaf in het belang van wetenschappelijk onderzoek.

Verslagen van de nachten

Worden we binnenkort allemaal met gemak 120 jaar?
15 Oktober – OPEK Leuven - download het korte verslag - klik hier voor het uitgebreide verslag

Van de oerknal tot de mens van de toekomst: waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe?
17 Oktober – De Krook Gent - download het korte verslag - klik hier voor het uitgebreide verslag

Van plasticsoep tot klimaatverandering: hoe houden we de aarde leefbaar?
22 Oktober – VIVES Innovation Center Kortrijk - download het korte verslag - klik hier voor het uitgebreide verslag

Van zelfrijdende auto’s tot slimme steden: hoe wonen, werken en verplaatsen we ons in de toekomst?
23 Oktober – KDG Hogeschool Antwerpen - download het korte verslag - klik hier voor het uitgebreide verslag

Migratie, hoe brengt het onze samenleving in beweging?
25 Oktober – UHasselt, Campus Hasselt - download het korte verslag - klik hier voor het uitgebreide verslag