Goederen en diensten duurzaam consumeren vormt een belangrijke hefboom om een duurzame samenleving te realiseren. Maar we zijn ons er niet altijd van bewust hoe consumptie onze gedragspatronen beïnvloedt. We zijn vervreemd van onze consumptie. Vaak kennen we de omstandigheden niet waarin de goederen werden geproduceerd, en weten we niet hoe de producten zijn samengesteld, waar ze vandaan komen en welk effect ze hebben op gezondheid en ziekte.
Onze consumptie heeft niet enkel een impact op het individu, maar ook op de samenleving. Al onze individuele acties samen hebben gevolgen waar we individueel niet noodzakelijk achter staan. Het lijkt echter vaak of de aanpassing van ons individuele gedrag geen effect heeft. We weten vaak ook niet hoe we op een effectieve manier duurzaam kunnen consumeren. Bovendien is het voor veel mensen simpelweg niet mogelijk om hun consumptiegedrag te verduurzamen.
De consensus groeit dat duurzaamheid niet alleen kan worden bereikt met duurzamere producten en productieprocessen. Ook het consumptiepatroon van de mens moet anders. Welke veranderingen in levensstijl zijn daarvoor noodzakelijk en wat is haalbaar? Welke rol kunnen (gedragssturende) technologische vernieuwingen daarin spelen? Welke oplossingen zijn ethisch en maatschappelijk aanvaardbaar? En welke rol kunnen en moeten overheden, bedrijven en het maatschappelijk middenveld spelen om een duurzamere consumptie te bereiken? Welke informatie hebben we nodig om vervreemding van consumptie tegen te gaan? Welk soort bewustwording is nodig?
Het is essentieel dat we inzicht krijgen in de factoren die bepalen waarom mensen iets kopen en producten gebruiken. Het gaat niet alleen om (kenmerken van) de mensen zelf, maar ook om hun fysieke en sociale omgeving. Om inzicht in die factoren te krijgen, moeten we nog veel fundamenteel (kennisgericht) én toegepast onderzoek voeren.
Enerzijds kunnen we onderzoeken welke technieken bijdragen aan duurzaam samenleven, bijvoorbeeld met betrekking tot de traceerbaarheid van producten. Zo ontstaan er door de digitalisering technologieën om de samenstelling van producten (de grondstoffen) te traceren. Anderzijds is de vraag in welke economische systemen een duurzame consumptie kan groeien. De gedrags- en maatschappijwetenschappen moeten bestuderen met welke processen we een duurzaam consumptiemodel kunnen bereiken (én behouden). Iedereen heeft hier een eigen taak en verantwoordelijkheid: overheden, bedrijven, het middenveld en burgers.